Dika Koma Maupay

[Nabulod ti ladawan a naaramat]

AGTAWEN ni Randy iti uppat a pulo ket uppat, addaan ti anak nga agtawen met iti pito. Ubing pay ti asawa ni Randy, apagtapog a beinte siete ti tawenna.  Dungdungngoenna unay ni baketna. 

Awan problemana iti inaldaw a pagbiagda ta adda natalged a pagtrabahoan ken kabukbukodan a pagtaengan. Ngem adda pamilawanna iti bagina gapu ta dina matungpal ti kalikagumanna a maaramid.

Pinadasna idin nga inikkat ti bisiona a sigarilio idi makitana ti panagdakkel ti anakna, ngem kalpasan dayta, nagsubli manen nga agsigarilio idi agtawenen ti ubing iti nasurok a maysa. 

Idi agtawen ti anakna iti lima, naikkatna dayta a bisio iti agarup makatawen. Naibturanna ti saan a nagsigarilio iti sumagmamano nga aldaw ken lawas. Kinabaelanna a linabanan ti sulisog ken sugsog nga asuk ti sigarilio. Limmang-an pay ti panagangesna. 

Ngem no dadduma, sutil a talaga ti bisio a sigarilio. Ta malaksid iti sigarilio, awanen ti sabali a bisiona. Aginum met sagpaminsan ta saan met a kanayon. Saan a managruar iti balay ta kaykayatna a busbosen ti panawenna iti panangkuditkudit ti aniaman a banag iti uneg ken ruar ti pagtaenganda. Ma-boring, wenno mapulkokan unay, dayta ngata ti maysa a makagapu no apay nga agsublisubli ti sigarilio kenkuana.

Iti uneg ti balay wenno iti luganna, uray payen kadagiti pakidar-ayanna a punsionan- arya, manso ta payubyob! Uray la tumanabutob dagiti padana a maki-party gapu iti kinapuskol ti asuk nga ipug-awna. Kasla simburiom.

Nabaluden ni Randy iti apiang ti nikotina nga it-itden ti sigarilio. Pasaray nakangisngisit payen ti kalub dagiti matana gapu iti kinalaingna nga agsigarilio. No dadduma, adda pagsinnungbatanda nga agasawa gapu iti langa ni Randy- kasla agruprupa a dupang. Ngem gapu ta saan met a pudno daytoy nga akusasion ni baketna, agsardengda nga agsinnupiat. 

Ngem nabileg latta ti awis ti sigarilio, uray no mapanda makimisa a sangapamilliaan, rummuar iti simbaan ni Randy tapno laeng agsusop iti sigarilio. Aggagatel ti karabukobna no dina maraman ti sigarilio iti maysa nga aldaw. Kadagiti pagpiestaan, pagbertdeyan, minatayan wenno pagbuniagan, manso latta!

No agmaymaysa ni Randy, mapan iti sanguanan ti dakkel a sarming ti kuartoda nga agasawa. Ditoy a mingmingminganna ti langana. No dadduma, yarigna ti bagina iti agtawenen iti innem a pulo gapu ti mangrugin a panagkuribetbet ti mugingna. Sa maysa pay, dina payen masango nga ikkaten dagiti barbasna. Ngumisit payen ti kudilna gapu ti kinalaingna nga agsigarilio. Agsidduker, maalana ti agbuteng.

"Emphysema, kanser ti bara, atake ti puso, stroke... mapasamak amin kaniak no diak ikkaten daytoy a bisio," kinunana. "Agsigarilioak, ikkatek, tono kuan subliak manen," uray la pungoten ni Randy ti buokna gapu iti pannakapaayna. Ket iti tunggal pannakapaayna, maupay metten. Ad-adda a maalana ti agbain- nangruna iti asawana a pagkarianna nga ikkatenna dayta a bisio. Desperado- dayta ti pangyarigan ni Randy ti bagina.

Kadagupan amin a pamuspusan tapno maikkatna daytoy naipilkaten a bisiona, kasla adda boses a mangmangeg ken mangmanmandar iti unegna--iti panunotna nga agkuna: "Dika kadi maasian iti anakmo ken asawam? Saan la a sika ti agsagaba, pati isuda..." 

Kasla balla ni Randy nga agpagnapagna. "Napategak iti pamiliak. Kailalaak ti biagko," kasta ti kanayonna nga ibagbaga iti bagina. 

"Labanam!" dayta ti idurdurog ti boses a mangmangeganna. Ket kalpasan ti tunggal pannakapaayna, naikkatna manen ti agsigarilio. Manen. Ngem adda latta pannakaupayna.

Iti bukod a pammati ni Randy, ammona a Dios ti makisarsarita kenkuana ken kasla ibagbagana a dika maupay, aramidem amin a kabaelam- iti bagim, padasem! 

Ngem para ken ni Randy, kasla di mamati no dadduma. "Makisarita kaniak ti Dios?" Dayta ti pampandaganna a sao.

Ngem iti maysa a rabii, saanen a makaanges ni Randy gapu ti kinaadun nga asuk ti sigarilio a naipaunegna. Nagluluken dagiti tumengna. Nakusbo ngem inkarigatanna pay laeng ti nagparintumeng ket inawaganna ti Dios. "Apo, kaasiannak. Tulongannak!"

Dina ammo no napukaw ti puotna wenno pimmusayen iti dayta a kanito ta mangngegna ti maysa a boses a nagkuna, "Ay-ayatem kad' ti pamiliam, ti biagmo?"

"Wen," insungbatna.

"Pudno kadi a kasapulam ti tulongko?"

"Wen," kinuna ni Randy.

"Ngarud, padasem manen. Magungunaanto ti pammatim," kuna ti boses.

Kalpasan dayta, kasla nagsubli ti puotna. Nabaringkuas iti nagiddaanna. Nakarikna iti kappia ken adda simbeng ti panunotna- wen, iti puso ken nakemna. Ket mamati a dayta ti maudi a gundaway a naited kenkuana tapno kugtarannan dayta a bisio. Wen- ti maudi a gundaway.

Agpayso, saan nga asi-asi dagiti adu a pannakaupay ken pannakapaay ni Randy tapno maikkat a mamimpinsan daytoy a bisio. No ut-utobenna, saan nga umanay dagiti ramayna a pagbilangna iti no mano a tawen a pinadasna nga ikugtar dayta a bisio. Iti suma-total, umabot ngatan iti beinte singko a tawen a pannakibalubalna iti dayta a bisio tapno laeng maikkat.

Ita, nabanglon ti sang-awna. Dina payen kayat a maangot ti asuk ti sigarilio, kasla agrurusok ti panagriknana. Ket dakkel unay ti panagyamanna Kenkuana. Binay-anna a simrek ti Dios kenkuana tapno palagipanna no kasano ti kinapintas ti biag. Nupay iti biang ni Randy- ibilangna nga ilusion amin dagitoy. Ngem ketdi, pinagarina ti pammati iti panunotna- wen, isut' kasamayan nga armas a pakigubat kadagiti kabusor.

Kuna ni Randy, "Sanguem ti pannakibalubal imbes nga agsukoka, ta daytoy ti mangipakita a napateg ti biag- uray umay ni patay, salaknibam!"

Ket pudno, naamirisna amin: "ti pannakapaay-pannakaupay, ti bileg ti pammati."                           

Nagbalin ketdi a sagut daytoy ken ni Randy- ta uray adu a tawen a nagan-anus a naguray tapno maitanem ti bisio a sigarilio, nasagrapna ti kasukatna. Dakdakkel a panagballigi!


DIKA KOMA MAUPAY
Rudy Ram. Rumbaoa
Dagiti Koleksion a Daniw, Sarita, Kanta ken Dadduma Pay
wwwtaraontibiag.blogspot.com