Agballigika No Mamatika iti Aramidmo

Dadduma Pay...

[Nabulod laeng ti ladawan a naaramat iti artikulo]

Agballigika No Mamatika iti Aramidmo
Ni Rudy Ram. Rumbaoa


IDI addaak pay laeng iti high school, arapaapko idin ti agbalin a kompositor. Ammok met ketdi ti agtokar kadagiti musical instruments kas iti piano, organ, gitara ken mangpatit iti tambor [drums]. Diak nagadal no kasano ti pannakaaramat dagitoy nga instrumento ngem ketdi, nagsursuroak iti bukodko a kabaelan. Diak met ammo idi ti agputar iti kanta, ngem gapu ta tarigagayak unay ti maaddaan iti bukodko a komposision- inadalko ti liriko dagiti kanta a denggek, no kasano ti pannakasuratda ken ti pannakaaramid/pannakabukel ti musika. Ket agpayso, no adda pateg ti kalikagummo a manggun-od ti maysa a banag- agballigika!

Pimmudno ngarud daytoy nga arapaapko, naam-ammok ni Vhen Bautista [ti mabigbigbig a "Prince of Ilocano Songs"] iti maysa a radio station idiay siudad ti Laoag. Nagbalinkami a nasinged nga agpagayam agingga a nagbalinak a maysa kadagiti agputar iti ilocano songs a kantaenna. Ditoy a naluktan ti ad-adda pay a gagarko nga agsurat iti literatura ilokana, nangruna idi maiplaka ti umuna a putarko a kanta: ti "Inday."

Arapaapko met ti agsurat ken mangilibro dagiti suratek. Wen, bukodko a libro- "maipanggep ken ni ayat." Ngem diak pay laeng idi mapagsusurot dagiti isuratko ta agduduma met ti agrehistro iti panunotko no dadduma- nakiro unay. Diak ngarud intuloy dayta a panggep ta ammok a saanak pay a nakasagana iti daytoy a banag.

Sabali laeng ti kapadasak nga agsurat iti damdamag iti maysa met laeng a radio station ti Laoag- maysaak a "newswriter." Ditoy a naadalko no kasano ti agi-transcribe kadagiti damag a lokal, nasional ken internasional. Maipatarus iti iluko. Ngem maka-boring daytoy a trabaho. Kaaduanna nga oras, addaak latta a nakapupok iti uneg ti news department tapno agbasa kadagiti pagiwarnak, agbuya iti telebision wenno agi-record ti damag manipud iti kamanilaan ken ballasiw taaw sakonto ipatarus iti iluko. No dadduma, nasakit pay ketdin ti tamudo dagiti ramayko iti kamamakinilia.

Iti di mabayag, nagam-ammokami ken ni Arnold Baxa, mannurat iti Bannawag, idi addakon iti Hawaii. Nagam-ammokami iti personal iti balay ti kabsatna idiay Kula, Maui, babaen ken ni Baketna- ni Rosa Baxa. Iti panagdinnakulapmi, kinaritnak nga agsurat ken agipatulod kadagiti suratek iti Bannawag. Impudnona a nangnangngegannan ken nabasanan idi ti naganko kadagiti putarko nga ilocano a kanta ni Vhen. Nagipatulodak metten idi kadagiti sinuratkko iti Bannawag. Ngem iti daytoy a gundaway, natukay man ti riknak ken adda karit a nanglukat manen ti essem ken gagarko nga agsurat [para iti planok a libro]. Idi mabayag, inyawis met kaniak ni CJ Ancheta, Publisher ti Fil-Am Observer [agbinulan a rummuar ken pagiwarnak dagiti Filipino] ditoy Maui, tapno mangipadigoak met iti suratek kadakuada.

Diak ammo no nairanrana laeng a nagsabat ti dalanmi ken ni Apo Cles Rambaud, [agdama nga] Associate Editor ti Bannawag, iti yuumayna ditoy Maui idi tawen 2002 tapno maaramid ti maysa a literary seminar para iti Gumil Maui. Idi kuan, nasunotan manen iti yuumayna idi tawen 2003, kaduana ni pasado a presidente ti Gumil Filipinas Dionisio S. Bulong. Iti daytoy nga iyuumayda ditoy Maui, ad-adda a gimmil-ayab a kasla apuy ti gagarko nga ituloyko ti agsurat iti ilokano saan laeng nga iti kanta a putarek no di pay iti daniw, salaysay wenno ania ditan.

Idi agangay, inikkannak ni Apo Rambaud iti assignment-ko a suratek. Idi damdamo, masadutak. Kasla ad-adda nga agari ti panagsuratko iti kanta ngem iti salaysay. Siguro kunak, iti kaawan la orasko a mangitugaw iti sanguanan ti computer. Wenno iti kina-busyk nga agtrabaho ti makagapu.

Pinalabsak pay laeng ti sumagmamano nga aldaw sakbay nga inrugik ti isuratko. Nagadalak ken nagsukimatak iti maipanggep ti artikulo a suratek. Iti ngarud bigat a rugiak ti suratek ta pangrabii met ti trabahok [graveyard]. Kasla agsisina wenno mapirsapirsay ti ulok nga agpanunotko no iti rabii ti panagsuratko- siguro, ti bannog ken puyatko ti makagapu. Ngem no iti bigat a sangsangpetko nga aggapu iti pagtrabahoan, nasimbeng ken nasidap ketdi ti panagpanunotko. Baligtad!

No day-offko met, diakon makasurat ta sabali metten ti bekkelek- ti serbesa. 'Wanen ti tiempo ken orasko nga agsurat ta mabartekakto metten sa maysa pay, tay obligasiontayo ken ni Baket. Pinadaskon ti nagsurat iti agsapa ngem kasla blangko ti panunotko.

Idi agangay, nabukelko met laengen ti suratek. Maipanggep ti trabaho, dayta man ti inted nga assignment kaniak ni Apo Rambaud. No baliwak a padalanan a basaen ti sursuratek, agkurang. Kapilitan nga agsubliakto manen nga agsukimat kadagiti banag a mangpabileg iti sursuratek. Sabali laeng ti panakiinumanko kadagiti tattao a mairaman iti estoria.

Ket kalpasan ti dua a lawas, intedkon iti Bannawag ti sinuratko. Impakaammo met a dagus ni Apo Rambaud a maipablaak iti kabiitan a panawen ti sinuratko [nupay adda impanayonda kaniak a suratek ken na-edit ti sumagmamano a pasetna].

"At last," nakunak iti bagik- adda met la bunga ti panagtedted dagiti ling-etko.

Kamudiananna, naipablaak met laeng ti sinuratko. Magustoan ketdi a basaen dagiti katrabahoak ta uray isuda, dida ipagarup a suratek ti maipanggep iti pagrabahoanmi.

Ngem magustoak man ti agsurat no kasta a sangsangpetko a naggapu iti trabaho- presko a panagpanunot [kunak daytoy nupay kinapudnodna, agdudungsaak gapu iti puyat]. Nagbalinen a kaugaliak ti agsurat ti kastoy nga oras sakbay a maturogak iti aldaw. Wen, nagbalinen a paboritok nga oras ti bigat a panagsurat. Inspirado? Siguro. Ngamin, saan laengen nga iti panagputar iti kanta, agsurat wenno mapan pumasiar iti Iluko.com ken dadduma nga ilokano webportal ti pangibusak iti oraskon- ne, ket napasangpetko payen ni Baket ken ti balasangko a naggapu diay Filipinas. Ita, madoblen ti panagpuyatko iti rabii, hehehe...!*