 |
| [Nabulod laeng ti ala a ladawan a naaramat] |
ni Rudy Ram. Rumbaoa
iii. Kangrunaan nga Ibunga/Pagbanagan
SAAN a ti panagaramat iti maipawil nga agas, panaginum ti arak, pannakiseks, kinabayolente, pressure, karit, dipresion, kinaliday, awan respeto wenno kinatirong ti kangrunaan a problema dagiti agtutubo kadagitoy a panawen. Maysa ketdi a pannakapaay a mangawat ti imbunga wenno nagbanagan ti naaramidtayo. Adda ibunga wenno pagbanagan ti tunggal problema. No napaay dagiti annaktayo a mangawat ti konsepto iti mabalin nga ibunga wenno pagbanagan, makisupiat daytoy bayat ti panagbiagna.
Makatulong iti panangipaay ti ragsak kadagiti annak--ti ibunga wenno pagbanagan ti naaramid.
Ti bunga wenno pagbanagan, kasapulan daytoy iti disiplina. No awan ti nabileg nga ibunga wenno pagbanagan, saan a serioso dagiti annaktayo a mangawat iti pannakadisiplinada. Kasapulan ti nasalun-at a consequences [bunga, resulta, pagbalinan] a mainaig iti saan a nasayaat a tignay. Masapul met nga adda rason maibatay iti tawen ti ubing ken kinatangken ti ubing no madisiplinaanda. No saan la ketdi nga abusado, masapul nga ipaayan iti atension ida. Kamaudiananna, respetaren ida tapno saanda a mabainan wenno magura iti sangunguanan ti padada nga ubbing.
Saan koma nga agbalin a negatibo dagiti ibunga wenno pagbanagan ti aramid. Saan nga ipamaysa ti naaramid a kamali iti anak. Ad-adu ti aramidenda a pagsayaatan, ken dagitoy koma ti magungunaan iti positive consequences. Iti panagadal, ipakita nga alisto a makasursuro ti tao no maipaayanda iti positive consequences ngem iti panagdisiplina gapu iti negative behavior. Rumbeng a nakasagana nga agnanayon dagiti annak iti agpada a klase ti consequences.
iv. Patas kadi?
ITI maysa a rabii, nagpatang dagiti agasawa, da Danny ken Connie. Naragsak ti panagsarsaritada ta no maminsan, agkatawada nga agpadpada. Nakasaganan ni Danny a mapan agidda. Naragsak dayta nga aldaw para kadakuada nga agasawa a nagmalmalem. Naanus ken nagaget ni Danny nga agtrabaho para iti masakbayanda ken ni Connie.
Idi nagtugaw ni Danny iti iking ti katre, "Danny, kasla saan a patas ti naaramid idi kalman," ni Connie.
Kinita ni Danny ni Connie. "Kayatmo a sawen, idi disiplinaenka babaen iti panagkunak a nakautangka kaniak iti innem a panagdalus iti arubayan ken gapu ta dimo tinungpal ni nanangmo?"
"Wen," kuna ni Connie. "Panagkunak, sobra unay ti innem."
"Ngem nagbalin nga awan ti sursurom iti inam ken siak kalpasan nga adda inaramidmi a nasayaat kenka. Apay nga inaramidmo ti kasta?"
"Diak ammo," kuna ni Connie. "Pakawanennak, siguro makautangak kenka iti maysa a libre a saanmo a panagdalus iti arubayan, ngem ti innem sobra unay."
"Mabalin a hustoka," kuna ni Danny. "'Gurayka, panunotek man."
"Danny, di met ti punto ti panangdisiplinam kaniak ket tapno adda maadalko a leksion?"
"Wen," naannad a sinungbatan ni Danny.
"Panagkunak, umanayen ti maysa a libre a saanmo a panagdalus iti arubayan a pakaadalak iti leksion," miningmingan ni Connie ni Danny.
"Mabalin a nadagsen laeng ti riknak kenka idi kalman. Padasenta ti maysa a libre a diak panagdalus iti arubayan ita, ngem no saanka pay a maleksionan, adda utangmo kaniak a lima. Ana't makunam, patas?"
"Wen," kuna ni Connie.
No comments:
Post a Comment